24/05/2018

Arglwydd Elystan Morgan yn trafod gyda Gwynoro ail enwi Pont Hafren, Preswylfa Brenhinol yng Nghymru a Rod Liddle

Ail-enwi Pont Hafren

Gyda thua 40,000 wedi llofnodi deiseb yn erbyn y cynnig gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru i ailenwi Pont Hafren - Pont Tywysog Cymru - 

dyma'r Arglwydd Elystan Morgan yn ymateb.

Mae'n ateb cwestiynau atebion fel pam y daeth cynnig o'r fath a pham y cafodd Llywodraeth Cymru ei gydnabod yn y bennod gyfan;


Beth mae'n ei ddweud am arweinwyr gwleidyddol yng Nghymru a pha arwyddocâd yw'r ailenid arfaethedig y porth hwn i Gymru.
a llawer mwy yn cynnwys dyfynnu o Shakespeare  Henry 1V  am wrthryfel Owain Glyndŵr.

Yn trafod astudiaeth gan Gorwel yn argymell Preswylfa Frenhinol yng Nghymru.

Mae Elystan o'r farn nad yw cynnig o'r fath yn ein codi ni fel gwlad a chenedl o gwbl;
Yn ein hatgoffa o'r Ddeddf Uno, a'r ymdrech i ymgymryd â bywyd cyfan Gymru gan y Goron;
Yn gweld y syniad fel gweddillion imperialaidd sydd wedi'i ymgorffori yn nyfnder bywyd y genedl;



Yn ystyried beth yw Cymru, ble a paham y mae'r syniadau hyn yn dod i'r amlwg ac o dro i dro;
Yn olaf, beth am yr honiad y bydd y breswylfa yn dod â thwristiaid i Gymru ac yn hybu ein heconomi

Dyma'r fideo olaf yn y gyfres ddiweddaraf  - ynglŷn â Rod Liddle 

Dywedodd Liddle yn gynnar ym mis Ebrill ar y mater o ailenwi Pont Hafren -

'Mae'r Cymry, neu rai ohonynt, yn cwyno bod pont y draffordd sy'n cysylltu eu cymoedd glawiog a'r byd cyntaf i'w ailenwi. Byddai'n well ganddynt iddi gael ei alw'n rhywbeth annhebygol heb unrhyw enwogion go iawn, megis Ysgythgymingwchgwch Bryggy. Gadewch iddyn nhw fod. Cyn belled â'i bod yn caniatáu i bobl fynd allan o'r lle ar eu hinion.';



Dyma ymateb Elystan - ei fod yn ystyried Liddle fel 'gwrthrych o drueni a dirmyg' gan gynnwys ei gynghori i 'ddysgu ychydig'. Yna, mae yn cynnig ymadrodd cofiadwy ar y 'cobwebs of imperialism' ac yn dyfynnu geiriau Kipling i'r Iwerddon 'Beth maent yn eu gwybod o Loegr mai dim ond Lloegr sy'n gwybod' gan wrthdroi hynny mewn perthynas â Chymru.