Lloyd George y Prif Weinidog cyntaf o gefndir dosbarth gweithiol, gwladweinydd rhyngwladol a’r unig Prif Weinidog erioed i fedru siarad Cymraeg.

Yn ei anterth oedd ei rym, ei ddylanwad, a'i fenter yn ddihafal yn y tir. Ef oedd Pencampwr y gwan a'r tlawd.

‘He was the greatest Welshman which that unconquerable race has produced since the age of the Tudors’ - Winston Churchill

Mae Cyngor Gwynedd wedi cyhoeddi fod yr amgueddfa wych a tharawiadol yn y pentref i goffáu bywyd a chyflawniadau Lloyd George i'w chadw ar agor hyd nes Ebrill 2017.  

‘Sefydlwyd  Amgueddfa Lloyd George yn 1947 ac fe‘i redwyd gan Ymddiriedolwyr hyd nes  iddi gael ei throsglwyddo i'r Cyngor yn 1987. Mae'r Cyngor bellach yn rhedeg yr amgueddfa a hefyd  Highgate, sef cartref plentyndod David Lloyd George, sydd wedi'i hadfer i ddangos i bobl sut brofiad oedd hi pan oedd yn weithdy  cobler yn yr 1860au.

Mae'r amgueddfa yn un o'r unig ddwy amgueddfa ledled Prydain yn ymroddedig i gyn Prif Weinidog ac yn denu rhwng 6,000 a 7,000 o ymwelwyr y flwyddyn’. 

Byddai cai yr amgueddfa yn golygu:

• llai o gyfleoedd i hyrwyddo hanes a dylanwad David Lloyd George ar Brydain a'r byd yn ystod cyfnod  y rhyfel byd cyntaf ac yn ei gyfnod fel Prif Weinidog;

• yn cael effaith ar economi'r ardal o ran twristiaeth, a hefyd fe

• amddifadu’r  ysgolion, colegau a chymdeithasau addysg a chyfleoedd ymchwil  o’r adnodd holl bwysig a hanesyddol sydd yn  atyniad gyda phroffil uchel.

Nawr mae yna gyfle i Llywodraeth Cymru, Cadw, Cymdeithas Lloyd George a llu o fudiadau eraill i ddod at ei gilydd i sicrhau am byth dyfodol yr amgueddfa sydd yn rhan mor amlwg o dreftadaeth Cymru.

Yn barod mae teulu Lloyd George wedi sefydly cronfa i godi £250,000 tuag at adnewyddu y lle hanesyddol hwn.