Stori annifyr y Pasbort Glas, sy'n cynnwys Madam Brexit a Mistar Brexit

Mistar Brexit – Nigel Farage

Madam Brexit – Theresa May

 Ddydd Gwener 22 Rhagfyr 2017 cyhoeddodd Brandon Lewis, Gweinidog y Swyddfa Gartref y bydd y Llywodraeth yn ailwampio ein pasbort ar ôl Brexit yn Fawrth 2019 ac y bydd yr un newydd mor "uwch-dechnoleg a mwyaf diogel yr ydym erioed wedi gweld" yn medru gwrthsefyll twyll a ffugio. Ond hefyd i orfoledd mawr o fwrlwm cenedlaetholgar (Saeson) byddai'n dychwelyd ei liw i las.

Aeth Mr Lewis ymlaen i ddweud:

"Mae gadael yr Undeb Ewropeaidd (UE) yn rhoi inni gyfle unigryw i adfer ein hunaniaeth genedlaethol a ffurfio llwybr newydd ar gyfer ein hunain yn y byd"

Ar ddechrau'r 20fed ganrif y dechreuodd pasbortau fel y maent yn cael eu cydnabod heddiw ar gyfer eu defnyddio. Yr un fodern gyntaf ym Mhrydain oedd cynnyrch o Ddeddf Genedligrwydd Prydeinig a Statws Ail-lansia 1914 ond ychydig flynyddoedd yn ddiweddarach o ganlyniad i gytundeb ymhlith Cynghrair y Cenhedloedd i safoni pasbortau, cyhoeddwyd y pasbort "hen Glas" enwog ym 1920. Ar wahân i ychydig o addasiadau arhosodd yn symbol cyson o deithio rhyngwladol hyd nes iddo ei ddisodli gan fersiwn Ewropeaidd gyda lliw Bwrgwyn yn 1988.

Felly, y pwynt cyntaf i'w nodi yw bod y lliw glas blaenorol i’r pasbort Prydeinig ei hun yn gynnyrch tramor, ac roedd hefyd ‘roedd rhaid pennu cynnwys Ffrangeg. Yn ogystal dros amser y DU cyflwynodd rhai nodweddion fiometreg i gydymffurfio â gofynion anhepgor fesâu Americanaidd.

Roedd y saga gyfan yn rhu cyffrous o lawer i Fistar Brexit a ddywedodd fod newid i basbort glas y "fuddugoliaeth ddiriaethol cyntaf", ac yn dwyn i ben y "sarhad"; ac yn fynegiant o ‘’ein mawredd cenedlaethol’’. Yn wir, aeth pellach

'' Ni allwch fod yn genedl oni bai fod gennych y symbol hwn ''

Ymatebais iddo:

'Nonsens llwyr. Mae Cymru a'r Alban yn Genhedloedd balch iawn ac nad oes angen pasbort ar eu pobl i gydnabod a deall eu cenedligrwydd'’

Beth bynnag gwyddom nawr, i Fistar Farage, mae'r pasbort glas ydy’r beth pwysicaf iddo fe hyd yma a bod mwy neu lai cwblhau cam 1 y negodon Brexit o ail bwys i’r hyn mae yn ei alw'r 'fuddugoliaeth ddiriaethol cyntaf' ar gyfer adael y UE. Ie’n wir nonsens llwyr!

Ond yn fuan ar ôl hynny fe fynnodd Madam Brexit ei hun frolio a haeru fod y pasbort glas yn wir yn 'eiconig'. 

Aeth ymhellach gan ddweud:

'Bydd pasbort newydd y Deyrnas Unedig (DU) yn fynegiant o ein hannibyniaeth a sofraniaeth – fel symbol ein dinasyddiaeth o genedl fawr a balch. Dyna pam yr ydym wedi cyhoeddi y byddwn yn dychwelyd at y pasbort eiconig ar ôl gadael yr Undeb Ewropeaidd yn 2019.''.

Ar y Trydar ymatebais iddi:

'genedl fawr'? Mae yna bedair cenedl yn y DU.  Cymru yw fy ngwlad. Nid yw Prydain yn genedl' 

Ychwanegais hefyd:

'Mae'n gwbl gamarweiniol yn ogystal synio taw drwy adael y UE y medr Prydain newid lliw'r pasbort. Dim ond pennu geiriad y ddogfen wnaeth yr UE a rhai agweddau ar ei gynllunio. ‘Roedd ei liw yn fater i’r gwledydd yn unigol ac fe ellid fod Prydain wedi dewis lliw 'glas' ddegawdau yn ôl '' . Yn wir mae Croatia eisoes â phasbort glas!

Cofiwn fod y saga rhithdybiol hon mewn llinell hir o anwireddau a gafwyd ei mynegi a’i chyhoeddi yn y papurau tabloid a’r gwleidyddion gwrth – EU. Chi’n cofio am y ‘bananas heb eu plygu’, diwedd i 'selsig Prydain' a'r gwaharddiad ar blant wyth mlwydd oed chwythu balwnau.

Un o’r awduron amlwg oedd y person hollol ddigywilydd sydd nawr yn Ysgrifennydd Tramor, Boris Johnson, a ysgrifennodd amrywiaeth o anwireddau a ffeithiau cam arweiniol ac anghywir dros y blynyddoedd.

Bellach cynhaliodd Sky Data arolwg barn (sampl 1050) ar y Pasbort Glas ac o ganlyniad nodwyd fod y cyhoedd ym Mhrydain yn rhanedig ar bwysigrwydd cael lliw i’r pasbort fydd fel symbol o hunaniaeth genedlaethol.

Datgelodd yr arolwg:

-       Fod pedwar allan o bob deg o bobl yn meddwl ei fod yn ‘’symbol pwysig’’, tra teimlai 60 y cant nid ‘’yw'r mater yn bwysig.’’

-       Hefyd atebodd 29 y cant o’r rhai a arolygwyd ei fod yn "bwysig iawn" ond ‘roedd 44 y cant yn credu nad ‘’yw'n bwysig o gwbl’’.

-       Ymhlith pobl ifanc 18-34 oed ‘roedd 73 y cant yn meddwl ei fod yn ‘ddibwys’, tra bod 27 y cant yn dweud ei bod ‘yn bwysig.’

-       Arfarniad pobl 55 oed a throsodd oedd bod 53 y cant yn credu ei bod yn ‘’symbol pwysig’’ o hunaniaeth genedlaethol gyda 47 y cant yn dweud ei bod yn ‘’ddibwys’’

Dros y pedwar awr ar hugain diwethaf ‘roedd y wasg a'r cyfryngau cymdeithasol wedi cael eu gorweithio dros fater y pasbort glas.

Felly erbyn bore yma ‘roedd yn amlwg fod y Swyddfa Gartref ar y droed ôl ac o’r herwydd cadarnhawyd fod y DU yn wirfoddol wedi mabwysiadu meini prawf cyffredin y pasbort gan y Gymuned Economaidd Ewropeaidd blynyddoedd maith yn ôl. I’r gwrthwyneb wrthododd Croatia i newid lliw glas tywyll ei phasbortau nhw ar ôl ymuno'r UE yn 2013, gyda'r llywodraeth yn dweud pryd hynny "safbwynt yr UE yw nad oes dim rhwymedigaeth." i newid lliw.

Felly degawdau yn ôl gallai'r DU fod wedi gwneud yr un peth.

Dengys y digwyddiad ffôl hwn fod mater y pasbort glas yn fwy pwysig i’r llywodraeth na nifer o bethau eraill ac maent yn hollol fodlon i fasnachu lliw ein pasbortau heb boeni am golli gwarantu teithio syml, dim fisa a’r hawl i fyw a gweithio yn yr UE – heb sôn am y manteision economaidd ehangach sy’n deillio o fod yn aelodau o’r UE.

Gwynoro yn westai penblwydd Dewi Llwyd

Ar achlysur penblwydd

Dewi Llwyd yn holi Gwynoro am rhai agweddau o’i fywyd –

Magwraeth, y capel a’r pentref, gwleidyddiaeth, Cymru a mwy

Dyma'r linc

http://www.bbc.co.uk/programmes/p05p7zbw

Gwleidyddiaeth Cymru tua diwedd 2017

Gwynoro yn  -

Trin a trafod y pleidiau yn enwedig LLafur a Plaid Cymru;

Sialens i'r gwleidyddion; Datganoli a Ffederaliaeth;

Rhaid peidio fod yn foddhaol gyda cael o dro i'w gilydd briwsion o bwerau bellach;

Peryglon Brexit;

Democratiaeth a'r Refferendwm 2016;

Dal i ymladd dros aros yn Ewrop

Mrs Thatcher a Mrs May

Elystan Morgan a Gwynoro yn trafod y cymariaethau a'r gwahaniaethau rhwng Thatcher a May…

Trafod dyfodol gwledydd Prydain? Cylchgrawn Golwg

Ymddangosodd yr erthygl ganlynol gan Glyndŵr Cennydd Jones yn y Cylchgrawn Golwg ar 21 Medi 2017—wythnos 20fed pen-blwydd y bleidlais i sefydlu y Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Diolch i'r Golwg am gopi electronig o'r darn.

Elystan Morgan yn trafod cwrs datganoli dros ugain mlynedd a’r dyfodol

Y sefyllfa sydd yn ein hwynebu yn 2017

Am lawer yn rhy hir 'rydym wedi erfyn am friwsion datganoli a bellach mae'n dra angenrheidiol y dylem godi ein disgwyliadau

Yn siarad am effaith a’r meddylfryd tu ôl i Ddeddf Cymru ...

‘Ar ôl rhoddi cyfansoddiad i Gymru sy’n trosglwyddo pob awdurdod arall na’r rhai sy’m hymwneud a bywyd y Deyrnas Unedig sef olyniaeth y Goron, amddiffyn a pholisi tramor, mae’n saffru’r cyfan drwy lwytho ar Gymru gant naw deg a phedwar o eithriadau gydag ugeiniau ohonynt yn ymwneud a materion hollol leol.

Ni fu i’r Alban na Gogledd Iwerddon gorfod dioddef y sarhad hwn.

Trwy wneud hyn y mae’r Llywodraeth yn torri rheol, euraidd datganoli, sef fôr rhediad dyfroedd (‘watershed’) o synnwyr a chyfiawnder yn dweud yn glir beth a ddylasai fod yn fater lleol a beth ddylasai fod yn gyfrifoldeb i’r fam Senedd yn San Steffan.

Felly, yr irony ydy, nad yw'r hyn a gynigir yn Ddeddf Cymru yn enghraifft o ddatganoli pellach ond yn hytrach yn ymhlygiad llachar o ddibrisio a glanweithio holl egwyddor datganoli’

Yna edrych blaen i’r dyfodol a’r hyn y dylasai gwleidyddion a phobl Cymru anelu ato gan gymeryd i ystyriaeth y peryglon sydd ynghlwm wrth fwriadau’r llywodraeth yn Mesur Gadael yr Undeb Ewropeaidd.

Dwed Elystan ...

‘Rwy'n credu'n gryf fod cenedlaetholdeb yng nghyd-destun Cymru fel gwladgarwch nag ŵyr unrhyw gasineb o unrhyw genedl arall. Dyna beth ddylasai cenedl Cymru a chenedlaetholdeb Cymreig ar eu gorau fod. Fy apêl pan ydym yn ystyried dyfodol Cymru yw am i ni feddwl yn fawr. Os ydych yn meddwl yn fawr byddwch yn cyflawni rhywbeth gwerth chweil; Os ydych yn meddwl yn fach, yna fydd yr hyn a gyflawnir yn llai na'r hynny a disgwyliwyd.

Am lawer yn rhy hir 'rydym wedi erfyn am friwsion datganoli a bellach mae'n dra angenrheidiol y dylem godi ein disgwyliadau i fod yn deilwng o'n sefyllfa fel cenedl aeddfed, p'un ai ei fod yn cychwyn ar daith drwy fodelau o ffederaliaeth neu Statws Ddominiwn. Dyna'r sefyllfa sydd yn ein hwynebu yn 2017.’

Dydd Mawrth Ionawr 10 2017 fydd Ty’r Arglwyddi yn ail gydio yn Fil Cymru a ei thaith drwy’r Senedd.

Saif y cysyniad o ddatganoli sy'n anochel yn arddel egwyddorion sylfaenol

Mae rheol domestig a sybsidiaredd yn y bôn yn golygu derbyn y byddai yna 'drothwy' cyfiawnder a rheswm.

Mae gwadu y trothwy hwn yn sarhad i synnwyr cyffredin, ond hefyd yn bradychu ac yn dibrisio'r datganoli.

Pwrpas y gwelliant yw ceisio cywiro cam gymeriad affwysol sy’n treiddio i galon a chnewllyn holl egwyddor ymreolaith a datganoli yng Nghymru.

Fe fyddai’r gweithgor yn adrodd i’r Senedd yn San Steffan o fewn tair mlynedd ar weithgaredd y materion a neilltuwyd dan y pwerau ataliwyd sydd yn eglur yn lleol eu heffaith.

Dwed Elystan Morgan -

‘Ar ol rhoddi cyfansoddiad i Gymru sy’n trosglwyddo pob awdurdod arall na’r rhai sy’n ymwneud a bywyd y Deyrnas Unedig sef oluniaeth y Goron, amddiffyn a polisi tramor, mae’n saffru’r cyfan drwy lwytho ar Gymru gant naw deg a phedwar o eithriadau gyda ugeiniau ohonynt yn ymwneud a materion hollol leol.

Ni fui i’r Alban na Gogledd Iwerddon gorfod dioddef y sarhad hwn, er engraifft fe neilltuwyd hawliau ar drwyddedi diodydd a dreosgwlyddyd i Gymru mor gynnar a 1881 ynghyd (ac mae’n anodd credu!) casgliadau elusennol.

Mae’n anhygoel feddwl y gallasai Prydain dweder tri chwarter canrif yn ol fod wedi neilltuo y fath bwerau rhag drefedigaethatu yn y Caribbi neu’r Afrig.

Trwy wneud hyn y mae’r Llywodraeth yn torri rheol,euraidd datganoli, sef fod rhediad dyfroedd (‘watershed’) o synwyr a chyfiawnder yn dweud yn glir beth a ddylasai fod yn fater lleol a beth ddylasai fod yn gyfrifoldeb i’r fam Senedd yn San Steffan.

Os yw’r Ysgrifennydd Gwladol am ddefnyddio Gweithgor – ‘oddiar y shelf’ – ni allasai wneud yn well na gwahodd Pwyllgor Silk, a oedd yn aml bleidiol ac a adroddwyd yn unfrydol ddwywaith mewn modd creadigol dros ben ar ddatganoli, i’w wasanaethu am y trydydd tro’

Dyma’r Arglwydd Elystan Morgan yn esbonio cefndir Bil Cymru

Pam mae hynny wedi codi?

Beth yw'r goblygiadau?

Hyn sydd gennym yw llai o bwerau a oedd gennym cynt ac mae yn Dibrisio Datganoli.

Ym mis Gorffennaf 2014 gofynywyd am i’r Uchel Lys benderfynni’r ffin rheng audurdod deddfwrthiaethol y Cynulliad yng Ngaerdydd ac awdurdod y Senedd yn San Steffan.

Y mater gerbron oedd dymuniad y Cynulliad i basio deddfwriaeth oedd yn gosod cyfraddeau cyflogi gweithwyr amaethyddol yng Nghymru.

Dadl Twrne Cyffredin ar y pryd ar ran llywodraeth San Steffan oedd mae mater clasurol o gyflogaeth oedd hwn.

Penderfynodd y Goruchaf Lys yn unfrydol i’r gwrthwyneb gan ddweud pa le bynnag yn yr unrhyw ugain maes sydd wedi eu datganoli (yn ôl Deddf Llywodraeth Cymru 2006 ) ble dangosir y bwriad o drosglwyddo darnau helaeth o awdurdod i Gymru yna yn yr amgylchiadau hynny mae’r gyfraith yn derbyn bod y cyfan wedi’i throsglwyddo o’r maes hynny ond i’r graddau mae hynny o eiriau penodol yn neilltuo i unrhyw bŵer arbennig.

Disgrifiad y Goruwch Lys oedd fod yna ‘silent transfer’.

Yr oedd y penderfyniad hen yn seisemic ei effeithiau :-

-       ‘roedd yn glir bod tiriogaethau eang o awdurdod wedi eu trosglwyddo i Gymru hebi neb sylweddoli hyn;

a hefyd  

-       bod yna yn ychwanegol amryw o amgylchiadau na ellid ddweud a oedd trosglwyddiad wedi cymeryd lle neu peidio.

Y mae darpariaethau Mesur Cymru felly yn deilliaw yn uniongyrchol o’r sefyllfa gyfansoddiadol hon.

Ymateb y LLywodraeth a’r Ysgrifennydd Gwladol yw cyfyngu yn llym ar y pwerau sy gan y Cynulliad ac o ganlyniad felly yn sgil Mesur Cymru mae yn lleihau ar awdurdod deddfwyrieithol y Cynulliad.

I ba raddau ni allaf ddweued pin a’i hyd at 10 y cant neu at 30 y cant o’r sefyllfa bresennol, ond yn sicr fydd yn sylweddol iawn.

Felly, yr irony ydy, nad yw'r hyn a gynigir yn Mesur Cymru yn enghraifft o ddatganoli pellach ond yn hytrach yn ymhlygiad llachar o ddibrisio a glanweithio holl egwyddor datganoli

Cyfweliad gyda’r Arglwydd Elystan Morgan ar Radio Cymru Ionawr 4ydd 2017

Yn trafod agweddau o’i yrfa fel gwleidydd, cyfreithiwr, Barnwr a’u waith yn Dŷ’r Arglwyddi.

Yna dyfodol Cymru fel gwlad a chenedl

Rhag ofn i chi golli'r rhaglen ar Radio Cymru -  dyma’r cyfweliad gyda’r Arglwydd Elystan Morgan, a fu wrth gwrs yn aelod blaenllaw o Blaid Cymru ac yna yn ganol y chwe degau ymunodd a’r Blaid Lafur.

http://www.bbc.co.uk/programmes/b086yywk#play

Yn 1966 fe ddaeth yn Aelod Seneddol Llafur Ceredigion.

Mae yn sôn am y cyfnod.

Hefyd mae yn trafod pwysigrwydd gosod i fyny'r Swyddfa Gymreig yn 1964.

Yr ymrafael tu fewn i’r Blaid Lafur ar ddatganoli.

Yna ei agwedd tuag at Fesur Cymru sydd yn wae’i ffordd drwy Dreiglid ar hyn o bryd

Ac yn gorffen gyda dyfodol Cymru fel gwlad a chenedl ac yn trafod beth ydy Statws Dominiwn yng nghyswllt Cymru