09/01/2017

Dydd Mawrth Ionawr 10 2017 fydd Ty’r Arglwyddi yn ail gydio yn Fil Cymru a ei thaith drwy’r Senedd.

Saif y cysyniad o ddatganoli sy'n anochel yn arddel egwyddorion sylfaenol

Mae rheol domestig a sybsidiaredd yn y bôn yn golygu derbyn y byddai yna 'drothwy' cyfiawnder a rheswm.

Mae gwadu y trothwy hwn yn sarhad i synnwyr cyffredin, ond hefyd yn bradychu ac yn dibrisio'r datganoli.

Pwrpas y gwelliant yw ceisio cywiro cam gymeriad affwysol sy’n treiddio i galon a chnewllyn holl egwyddor ymreolaith a datganoli yng Nghymru.

Fe fyddai’r gweithgor yn adrodd i’r Senedd yn San Steffan o fewn tair mlynedd ar weithgaredd y materion a neilltuwyd dan y pwerau ataliwyd sydd yn eglur yn lleol eu heffaith.

Image result for lord elystan morgan

Dwed Elystan Morgan -

‘Ar ol rhoddi cyfansoddiad i Gymru sy’n trosglwyddo pob awdurdod arall na’r rhai sy’n ymwneud a bywyd y Deyrnas Unedig sef oluniaeth y Goron, amddiffyn a polisi tramor, mae’n saffru’r cyfan drwy lwytho ar Gymru gant naw deg a phedwar o eithriadau gyda ugeiniau ohonynt yn ymwneud a materion hollol leol.

Ni fui i’r Alban na Gogledd Iwerddon gorfod dioddef y sarhad hwn, er engraifft fe neilltuwyd hawliau ar drwyddedi diodydd a dreosgwlyddyd i Gymru mor gynnar a 1881 ynghyd (ac mae’n anodd credu!) casgliadau elusennol.

Mae’n anhygoel feddwl y gallasai Prydain dweder tri chwarter canrif yn ol fod wedi neilltuo y fath bwerau rhag drefedigaethatu yn y Caribbi neu’r Afrig.

Trwy wneud hyn y mae’r Llywodraeth yn torri rheol,euraidd datganoli, sef fod rhediad dyfroedd (‘watershed’) o synwyr a chyfiawnder yn dweud yn glir beth a ddylasai fod yn fater lleol a beth ddylasai fod yn gyfrifoldeb i’r fam Senedd yn San Steffan.


Os yw’r Ysgrifennydd Gwladol am ddefnyddio Gweithgor – ‘oddiar y shelf’ – ni allasai wneud yn well na gwahodd Pwyllgor Silk, a oedd yn aml bleidiol ac a adroddwyd yn unfrydol ddwywaith mewn modd creadigol dros ben ar ddatganoli, i’w wasanaethu am y trydydd tro’