Ydy bod yn Sosialydd yn bwysicach na bod yn Genedlaetholwr?

Beth yw pwrpas Plaid Commie - Cymru bellach? 

Gydag aelodau Plaid Cymru yn casglu ar gyfer eu cynhadledd flynyddol – cofiwch Tryweryn, 50 mlynedd yn ôl, i‘r wythnos.

Mae gwleidyddiaeth Cymru mewn llanast, ac mae'n sefyllfa sydd wedi bodoli fwy neu lai ers sefydlu'r Cynulliad. Nid yw ein gwleidyddiaeth yn gwasanaethu'r bobl yn dda ac yn wir mae'n sefyllfa lle ni allant ennill ynddo.

  

Yr unig opsiynau sydd gan y  bobl yw naill weinyddiaeth Lafur gyda mwyafrif; neu weinyddiaeth Lafur sydd yn cael ei chynnal gan naill ai Plaid Cymru neu'r Democratiaid Rhyddfrydol; neu weinyddiaeth Lafur a fydd yn chwilio am gytundebau byr-amser a dros dro, o bryd i'w gilydd er mwyn dal mewn grym . Onid yw'r opsiynau yn gyffrous dros ben!. Mewn gwirionedd mae gwleidyddiaeth ein gwlad yn cael ei reoli gan un blaid, sef Llafur ac nid oes rhyfedd fod Cymru yn statig ac yn ddi-flas. Ychydig iawn o fywiogrwydd sydd i’n wleidyddiaeth mwyach.

Mae llawer o wleidyddiaeth Cymru bellach yn gweithredu mewn modd cyfrinachgar ac megis 'siop gaeedig'. Gwelwn yr ASau ac ACau Llafur o Gymru yn gyhoeddus o leiaf yn hspud i weithredu dan arweiniad plaid Corbyn – ac eto un neu ddau ohonynt yn unig bleidleisiodd iddo. Nid oes unrhyw awgrymiadau o raniadau neu anghytundeb heblaw'r helynt a fu yn  ddiweddar ynglŷn a Jenny Rathbone. Mae'r un peth yn wir am Blaid Cymru er enghraifft cafodd Leanne Wood, mi gredaf dim ond cefnogaeth dau o'r ACau presennol Plaid Cymru wrth ymgyrchu am yr arweinyddiaeth. Mae’r gweddill yn enwedig y rheini sy'n cynrychioli'r ardaloedd mwy gwledig a Chymreigaidd o Gymru yn dawedog ynglŷn â drifft amlwg y blaid i’r chwyth. Mae bod yn sosialydd wedi bron mynd yn bwysicach na bod yn genedlaetholwr.

Ond trwy’r cyfan mae’r dyfroedd gwleidyddol yng Nghymru yn esmwyth, yn dawel a tangnefeddus. Dyna'r hyn a alwaf yn ystrywgar a gwleidyddiaeth afreal. Yn wir fentraf awgrymu fod arweinydd nesaf y Blaid Lafur yng Nghymru ar ôl dydd Carwyn Jones eisoes wedi clustnodi sef Huw Irranca–Davies, AS dros Ogwr, beth bynnag sydd yn cael eu dweud ar y foment. Stopiwch a meddylwch pam mae yn mynd i’r Cynulliad. Mae gan Huw un peth pwysig o’i ochr a hynny yw  iddo enwebu Jeremy Corbyn i fod yn ymgeisydd am yr arweinyddiaeth, er ni phleidleisiodd yntau iddo ef!. Stopiwch a meddylwch pam mae e yn mynd i’r Cynulliad blwyddyn nesaf.

 

Yr ydym ar drothwy cychwyn y ras ar gyfer etholiad fis Mai nesaf ac oni bai bydd newidiadau i'r polai piniwn, a derbyniaf fod hynny yn bosibl, mae’r arwyddion presennol yn awgrymu y bydd Llafur angen cymorth eto i ffurfio llywodraeth yn y Cynulliad. Eisoes fe welwn arwyddion o'r hyn sy'n fwyaf tebygol o ddigwydd sef cytundeb rhwng Llafur a Phlaid Cymru. Mae’n lled arwyddocaol fod Plaid Cymru wedi cefnogi Llafur ynglŷn â’r  mesur i ad-drefnu Llywodraeth Leol gan i’r ddwy blaid gytuno na weithredir dim tan ar ôl mis Mai nesaf.

Ni ddylai neb synnu oherwydd mae Leanne Wood wedi datgelu yn barod os fydd angen clymblaid neu unrhyw fath o fargen ar ôl mis Mai nesaf bydd hi dim ond yn siarad gyda Llafur. Felly, mae pobl Cymru yn gwybod nawr bod y slogan 'Bleidleisiwch i Blaid Cymru ac fe gewch Lafur’ cant y cant yn debygol.

Nid oes unrhyw amau y byddai arweinydd Plaid Cymru yn ddigon hapus i weithio gyda gweinyddiaeth Corbyn – mewn gwirionedd mae'n debyg y byddai yn hapusach nag y byddai Carwyn Jones! Ond ni fyddai hi wrth ben ei hun. Mae rhai eraill megis Bethan Jenkins, Adam Price a'i gyn cynorthwyydd Jonathan Edwards a fu hefyd yn trefnu ymgyrch  Leanne Woods adeg ras arweinyddiaeth y blaid. Mae cefndir gwleidyddol o leiaf tri ohonynt yn ddiedifar yn sosialaidd ac efallai yn llawer mwy i’r chwith pellach na hynny hyd yn oed. 

Yn ystod gornest arweinyddiaeth y Blaid Lafur yn yr haf ofynnais gwestiwn mewn mwy nag un post ar fy mlog 'Beth yw pwrpas Llafur mwyach'? Roedd y plygiau a negeseuon trydar yn cael eu hanfon gennyf yn uniongyrchol at y pedwar ymgeisydd. Ond i fod yn deg mae aelodaeth a chefnogwyr Llafur, sydd yn rhifo tua 600,000, wedi cynnig ateb clir  a phendant gyda'r fuddugoliaeth ysgubol i Jeremy Corbyn. Mae'n gwestiwn a ofynnais yn ogystal ar ôl yr etholiad cyffredinol o 'm plaid, y Democratiaid Rhyddfrydol, a hefyd Phlaid Cymru.

Wrth gwrs fe welir ychydig o newidiadau o bryd i'w gilydd yn yr etholiadau ar gyfer San Steffan neu Caerdydd ond symudiadau ar yr ymylon yn unig ydynt, oherwydd bob amser yr un canlyniad sydd yng Nghymru – y mwyafrif o’r ASau yn Llafur ac yn y Cynulliad bob tro Llafur sydd wedi ffurfio llywodraeth. Dros y degawd a fu mae'rr Ceidwadwyr wedi gwneud camau ymlaen ac yn mis Mai yr oedd perfformiad UKIP wedi achosi cyffro mewn llawer o rannau o Gymru. Ond eto fel y dwedais, ar y cyfan yr 'un hen un hen' ydy’r stori.

Ddwywaith bu cyfleoedd i newid pethau, ond yn ôl yr arfer awydd i ymglymyd â’r 'brawd mawr' wnaeth y Democratiaid Rhyddfrydol yn 2001 a Phlaid Cymru yn 2007 – yn y ddau achos ni fedrai Llafur lywodraethu heb gefnogaeth yr un ohonynt. Y ddadl a geir bob amser yw rhaid cael sefydlogrwydd a sicrwydd i lywodraethu. Mae hynny'n wir ond gallai'r blaid fwyaf lywodraethu gyda gras a ffafr, mewn geiriau eraill sicrhau fod ei pholisïau yn bodloni dymuniadau'r mwyafrif  o Aelodau'r Cynulliad heb yr angen cael cytundeb penodedig y pleidiai llai am bedair blynedd. Ond oherwydd y ddadl am sicrwydd a sefydlogrwydd mae pob peth yn gweithio er  budd Llafur.

Tacteg Llafur o hyd yw awgrymu i’r Democratiaid Rhyddfrydol a Phlaid Cymru y byddai pobl Cymru byth yn maddau i naill neu'r llall o'r ddwy blaid pe baent yn mynd i glymblaid gyda'r Torïaid. Mae'n berffaith bosibl na fyddent ond nid oes neb wedi bod digon eofn i roi cynnig arni. Ta beth mae’r fath senario yn amhosibl i’w ystyried y flwyddyn nesaf pan gymerir i ystyriaeth y polisïau cynilo a ddilynir gan Cameron ac Osborne heb sôn am Refferendwm Ewrop, cael gwared ar y Ddeddf Hawliau Dynol, deddfi ynglŷn â’r Undebau ac ar ddisodli Tridant. Felly, mae'r canlyniad yn fis Mai yn edrych i fod go debyg i’r gorffennol.

Ni fyddai ots gennyf gymaint os digwydd i Lafur ennill os byddent yn creu Cymru ffyniannus, ddemocrataidd a chyffrous gyda safonau uchel i’r gwasanaethau cyhoeddus. Ond nid felly mae’r hanes wedi bod ers 1997. Felly dechreuais chwilio am y gwleidydd Cymreig megis Nicola Sturgeon gyda’r dewrder, steil, arddull a chryfder cymeriad i fod yn arweinydd Cymru yn wir ystyr y gair.

Pwy yng Nghymru heddiw gallai ddatgan fel Sturgeon yn ei chynadledd flynyddol geiriau fel a ganlyn gyda’r un awdurdod a sicrwydd:-

"Mae gennyf neges ar gyfer y Prif Weinidog heddiw... gwae chi os anwybyddir yr Alban. Gwybyddwch hyn fod pobl yn gwylio ac yn gwrando. A Cofiwch hyn: Nid chi a fydd yn penderfynu dyfodol yr Alban, ond pobl yr Alban. "

Nawr chwaer yr SNP yw Plaid Cymru ac fe ddaeth yna gyfle euraidd ar draws eu ffordd yn 2007 fel efallai y byddai wedi fod yn bosib i Ieuan Wyn Jones fel Prif Weinidog ddatgan yr union eiriau. Yn anffodus collwyd y cyfle drwy anwadalu ymysg ACau Plaid Cymru a'r Democratiaid Rhyddfrydol. Yr wyf wedi'u croniclo y stori hon eisioes mewn post ar Mehefin 29fed.

  

Yn hytrach, portreadwyd Plaid Cymru i fod yn amharod i gymryd rheolaeth o'r sefyllfa a ddim digon taer neu o bosib yr hyder i arwain Llywodraeth Cymru.  Yn union ar yr un adeg nid oedd gan yr  SNP unrhyw ofn o'r fath yn Holyrood pan aethant ymlaen i ffurfio Llywodraeth leiafrifol ac, ie, gyda chefnogaeth y Democratiaid Rhyddfrydol a'r Ceidwadwyr ar gyfnodau allweddol dros y pedair blynedd ddilynol.  Mae hanes yr Alban ar ôl hynny yn wybodus i ni gyd. 

 

Roedd y methiant i gydio yn feiddgar a gyda dwy law arweinyddiaeth 'clymblaid enfys' yn golygu bod Plaid Cymru yn condemnio Cymru i Lywodraethau Llafur am gyfnod hir.  Bellach yn hytrach na chael eu gweld fel dewisiad amgen i Lafur yng Nghymru darlunnir y Blaid yn aml yn ddim byd mwy na  'helpwr bach' Llafur.

Ond y ffaith yw bod Plaid Cymru wedi datblygu yn blaid fwy chwyth na hyd yn oed Llafur yng Nghymru ac mae'n edrych fel y bod Leanne Wood yn eithriadol o falch o hynny. Socialydd yw cefndir yr arweinydd os nad ymhellach i’r chwyth nag hynny hyd yn oed. Ond fodd bynnag, nid yw hi'n unig, geir ACau eraill sy'n datgan yr un ffydd megis Bethan Jenkins ac Adam Price sydd wedi datgan gyda balchder ei fod yn 'sosialydd cyn ei fod yn genedlaetholwr'.

Wrth ddilyn sylwadau a thrafodaethau ar y cyfryngau cymdeithasol, mae'n amlwg bod yna ddwy garfan lled wahanol ym Mhlaid Cymru gyda'r elfen sosialaidd/chwith pell yn cynyddu. Bellach mae'n amlwg ei bod yn bell i ffwrdd oddi wrth blaid Gwynfor Evans yn ei gwleidyddiaeth a’i dyheadau. Yn wir cwestiynaf yn aml pam y mae'r cymunedau Cymraeg eu hiaith yn Ogledd-orllewin a De-orllewin Cymru yn parhau i gefnogi'r Blaid Cymru fodern.

Ystyriwch agwedd Plaid Cymru ers tro bellach tuag at Gymru i fod yn genedl hunanlywodraethol yn union ar yr un adeg pan mae’r SNP yn ymgyrchu’n frwd am annibyniaeth. Yn sicir ceir problemau yn yr Alban gyda gostyngiad mewn prisiau olew ac yn y blaen. Ac eto byth y clywir Nicola Sturgeon yn pwyntio tuag y problemau yn hytrach llais clir,  hyderus a phendant ar gyfer yr Alban sydd ganddi. Mewn cyferbyniad ar raglen BBC ‘Amser Cwestiwn’ esboniodd Leanne Wood  pam nad yw hi yn ymgyrchu am hunan lywodraeth neu annibyniaeth yn yr hinsawdd bresennol sydd yng Nghymru, ac fe ddywedodd:-

'Mae ein heconomi yn rhy wan. Rydym eisoes yn wynebu sefyllfa lle mae gweithwyr yng Nghymru yn derbyn incwm sydd ar gyfartaledd 85% o’r hyn a geir yn y DU. '

Pam ar y ddaear wneud achos Llafur a'r Toriaid yn hawddach?. Wrth gwrs, mae yna broblemau ar draws nifer i faes ym mywyd Cymru ond ar ôl ymladd Gwynfor Evans mewn tri etholiad cyffredinol mi wn yn sicr byddai geiriau o'r fath byth yn cael eu datgan ganddo. Yn hytrach byddai wedi beio’r sefyllfa, fel yr oedd yn fythol wneud, ar Lywodraethau 'Llundain' a oedd wedi 'esgeuluso', 'amddifadu', 'anwybyddu' a methu â buddsoddi yng Nghymru. Mae ei areithiau yn atseinio gyda mi hyd heddiw – yn wir mae'n debyg gallem lefaru un neu ddwy ohonynt!

Felly gyda chynhadledd flynyddol Plaid Cymru yn Aberystwyth ond dydd neu ddau i ffwrdd efallai ei bod yn bwrpasol dros ben fod y cynrychiolwyr a fydd yn ymgasglu yn ystyried beth yw diben, nod, gweledigaeth a strategaeth y Blaid dros y blynyddoedd i ddod. Mewn geiriau eraill, ‘Beth yw pwrpas Plaid Cymru mwyach’?

Er mwyn hybu y ddadl ymlaen ‘rwyf yn cynnwys dyfyniadau ar y pwnc hwn gan blogwr a ddeuthum ar ei draws yn ddiweddar.

http://jacothenorth.net/blog/Vote-Plaid-Cymru-get-Labour/

Being a native of the Rhondda Ms Wood must know that throughout the Valleys (and indeed the south) there are tens and tens of thousands of people looking for a viable alternative to Labour, that’s why they turned out last month and last year to vote Tory and Ukip in Caerffili, Merthyr, Blaenau Gwent and Islwyn, and in the process pushed Plaid Cymru down to fourth place. So why should anyone who doesn’t want Labour in power vote for the party that will keep Labour in power?

Have those at the highest, policy-making levels of the party calculated that if a poor Wales votes Labour, then a poorer Wales might swing towards Plaid Cymru? Don’t dismiss the suggestion out of hand; just ask yourself, what other hope has Plaid Cymru got of ever becoming a successful party?

Well, of course, there is one, obvious route; Plaid could be a Welsh party, focusing on Welsh issues, from a Welsh perspective. But that option was rejected in favour of a slow, lingering death – for both nation and party – decades ago.

Last month I loaned Plaid Cymru my vote because I persuaded myself that doing so was a way of giving a proxy vote to the SNP, a party I respect greatly for confronting the Labour monster head-on, and slaying it. Compare that to what we now hear from Plaid Cymru – ‘A vote for us is a vote for Labour’. How do we explain the difference?

I can’t help thinking that one explanation for ruling out any pact with the Tories may be Ms Wood’s desire to play to a foreign gallery. I’m thinking now of those Left-Green ‘progressive elements’ Plaid so assiduously courted a few months ago. If so, then it’s another reminder of how divorced from Wales and Welsh issues Plaid Cymru has become. By comparison, the Scottish National Party does not fashion its policies to appeal to audiences in Islington, or the offices of the Guardian newspaper . . . and certainly not Labour HQ!

But if Plaid Cymru wants to talk about poverty, then okay. Let’s talk about the poverty of ambition in the party that has the nerve to call itself The Party of Wales. While the SNP is leading the Scottish people to independence, Plaid Cymru’s ambition extends no further than begging a few more crumbs from England’s table and propping up Carwyn Jones and his gang of deadbeats.

Almost fifty years after Gwynfor Evans won Carmarthen Plaid Cymru’s ambition today extends no further than acting as a crutch for the party of George Thomas and Neil Kinnock in a system of sham devolution. Now that’s poverty! And total failure.

UKIP mewn waeth cyflwr yng Nghymru nag a dybiais – Ewyn yn unig.

Nid yw Plaid sydd wedi ddiddymu ei chynhadledd genedlaethol oherwydd diffyg cefnogaeth i’w chymryd o ddifri. Mae’r aelodaeth yn ogystal wedi gostwng dros 10% ers yr etholiad cyffredinol mis Mai.

Wythnos diwethaf dadleuais gan fod ond saith mis i fynd i etholiadau'r Cynulliad ei bod yn hen bryd bod i bleidiau gwleidyddol cynhenid Cymru mynd i'r afael gyda llawer mwy o frys a difrifoldeb nag o'r blaen â bygythiad posibl o UKIP.  Hefyd, euthum ymlaen i ddweud y rhaid i etholwyr Cymru ar eu rhan ystyried gyda rhywfaint o ddifrifoldeb a manylder beth yn union mae gan UKIP i'w gynnig i Gymru.

Y pennawd oedd:-

Amser ar gyfer pleidiau gwleidyddol Cymru i 'ddeffro' a phobl Cymru i 'ddoethir' am bwriadau UKIP.

Yn sicr na all pobl Cymru roi iddynt unrhyw hygrededd nawr. Nid yw Plaid sydd wedi gorfod canslo ei chynhadledd genedlaethol yn blaid ddigon difrifol i chwarae rhan yn ein hetholiad cyffredinol. Yn ôl llefarydd ar ran y cwmni a fu’n ymdrin â gwerthiant tocynnau ar gyfer y gynhadledd – Ticketsource- fod y  gynhadledd wedi'i roi o'r neilltu oherwydd 'Roedd gwerthiant tocynnau yn WAEL’. Ond er mwyn ceisio taflu llwch ar lygaid pawb fydd eu cynhadledd DU (sef Lloegr !!) y flwyddyn nesaf yn cael ei gynnal yn Llandudno. Ymdrech dda i osgoi sefyllfa annifyr iawn.

Nid fy llinell wreiddiol ydy hon ond serch hynny yn werth ei hailadrodd –  'mae IKUP mwyach wedi troi yn ENGIP (saesonbach) '.

Awgrymais hefyd fod angen i etholwyr Cymru i ystyried beth sy'dd gan UKIP i gynnig  i Gymru a beth yw'r manteision posibl o bleidleisio i blaid sydd a’i gwreiddiau yn llwyr yn Lloegr. Nid oes ganddi unrhyw draddodiad, treftadaeth neu gefndir o Gymru o gwbl. Mae'n Saesneg i’r craidd. Yn wir maent yn edrych i fewnforio cyn ASau Torïaidd o Loegr i sefyll etholiad i'r Senedd. 

Yn barod ‘rwyf wedi gweld cyfeiriadau at tua tri ohonynt sydd bellach yn aelodau o UKIP - personau fel Neil Hamilton a Mark Reckless. ‘Roedd yr olaf yn AS dros Rochester a Stroud ac mae ar hyn o bryd yn gyfrifol am lunio maniffesto UKIPCymru. Felly mae’r bwriad yn amlwg i ddefnyddio ein Senedd fel domen ysbwriel ar gyfer gyn Doriaid. O ddifri a’i hyn  byddai pobl Cymru ei eisiau?

Heb gwestiwn mae UKIP yn amlwg yn blaid Saesneg a sefydlwyd yn 1991 fel plaid Ewrosgeptig, poblyddol asgell dde ond wedi gweld cyfleoedd i gymryd rhan mewn gwleidyddiaeth Cymru. Nid oes yn y blaid unrhyw ymdeimlad greddfol yn ein gwleidyddiaeth heblaw defnyddio ein cenedl fel cerrig camu i gyflawni ei dau hamcanion obsesiynol sef cael Prydain allan o Ewrop a manteisio ar y cerdyn gwrth-fewnfudo.

Yr wyf wedi dadlau ers sawl blwyddyn bod y ffordd y cynhelir gwleidyddiaeth yn y Cynulliad yn llawer rhy 'glyd' a bod mawr angen 'awyr iach' ar y lle. Hefyd fod eisiau dadlau mwy egnïol. Yn ddiweddar ceir arwyddion o hynny’n raddol ddigwydd.

Yn y post diwethaf soniais hefyd imi fod ar wefan UKIP Cymru i ceisio canfod beth  ddywedodd y blaid mewn perthynas â Chymru adeg etholiad cyffredinol Mai 2015.  Doeddwn i ddim yn disgwyl llawer a oeddwn yn eithaf cywir. Gwir fod rhai cyfeiriadau at Gymru mewn maniffesto a oedd ar ei glawr 'Credu yng Nghymru' ond ar archwiliad agosach oedd bron yn gyfan gwbl ail-redeg eu maniffesto UK.

Y bore yma, es yn ôl eto ar y wefan eto ac nid oedd dim wedi newid o ran polisïau. Maent yn dal i wahodd awgrymiadau gan y cyhoedd yn gyffredinol i’w helpu i ddatblygu’r polisiau. Nid yw hynny'n syndod ychwaith gan nad oes ganddynt llawer o syniad am Gymru ac yr wyf yn amau lawer o ddiddordeb ychwaith.

Yn wir dywedodd eu harweinydd Farage yn eu cynhadledd yn Doncaster bod yr etholiadau yng Nghymru a'r Alban a hyd yn oed ar gyfer Maer Llundain yn unig i gael eu defnyddio yng nghyd-destun cynnal y momentwm ar gyfer pleidlais 'Na' yn yr efferendwm ar Ewrop. Dywedodd nad oedd unrhyw fater arall o bwys  iddo.

Ond sylwais un newid amlwg ar y wefan sef tudalen newydd yn hysbysebu eu Cynhadledd Cymru yn Abertawe ar Hydref 23^ydd.  Yr oedd braidd yn druenus ei ddarllen. Tudalen lawn gyda gwahoddiad i gofrestru ar gyfer y gynhadledd ond dan y pennawd 'Taith Ymgyrch i ddweud Na' gyda wynebau ddibryder Farage a Nathan Gill. Y cyfan yn brawf pendant fod hyd yn oed eu cynhadledd i ymwneud â Ewrop. Yn gosod Cymru a’r Senedd naill ochr.  

Deallaf yn llwyr pam fod pobl yn yr hen gymunedau diwydiannol, y trefi gwledig a pentrefi Canolbarth a Gorllewin Cymru yn ogystal â Gogledd Cymru wedi eu siomi gan  Llafur yn y Cynulliad. Mae’r llywodraeth wedi gosod llawer ormod o bwyslais ar Caerdydd a’r llain arfordirol. Fodd bynnag nid yw hynny'n rheswm digonol i bobl Cymru i droi at blaid poblyddol asgell dde Lloegr.

Denis Healey dyn mawr o statws - a hefyd effaith gwleidyddol.

Mae'n debyg na all y rhan fwyaf o bobl o dan 45/50 oed ei gofio yn anterth ei yrfa.

Roedd DenisHealey yn hannu o genhedlaeth arbennig o wleidyddion yr oedd Prydain yn gyfarwydd â hwy yn y ddwy brif blaid sydd wedi llywodraethu ein gwlad ers 1945. Yn gawr yn y Blaid Lafur a hynny ar adeg pan oedd llawer ohonynt – Wilson, Jenkins, Callaghan, Crosland, Foot, Benn a nifer o rai eraill. Anrhydedd oedd ei adnabod yn lled dda.

Yn berson deallus, dadleuydd pwerus ac yn medru ymgymryd mewn dadl frwd gyda’r gore!. Fel Ysgrifennydd Amddiffyn dan Harold Wilson ac yn ddiweddarach pan yn Ganghellor yn Llywodraeth Callaghan gorfodd iddo ymgodymu â materion mawr megis yr argyfwng economaidd a llethodd gweinyddiaeth Callaghan. Yr oedd hefyd yn Ddirprwy Arweinydd y Blaid Lafur yn y 1980’au pan oedd y blaid wrthi'n rwygo ei hun yn ddarnau.

Fe fu cyfnod pan roedd llawer o sylwebyddion gwleidyddol yn meddwl tybed a oedd am  ymuno â Jenkins a sefydlwyd y CDY yn 1981. Ac mae’r ddau wedi eu disgrifio fel y ‘ Prif Weinidog gore ni chafodd Prydain’. 

Nid gwleidydd yn unig oedd Denis Healey – mae ei gariad o ffotograffiaeth a barddoniaeth wedi'u cofnodi'n dda.

Roedd y gallu ganddo i siarad mewn modd ddigri, ffraeth a sych a allai ddinistrio gwrthwynebydd mewn dadl gyda llinell neu ddwy glasurol. Mae nifer ohonynt wedi gwrthsefyll prawf amser.

Un yn arbennig-' pan fyddwch mewn twll rowch gorau i gloddio '

Hefyd cymharodd Ty'r Arglwyddi i  'cartref y byw marw'.

Ar adegau, bu'n eitha ffyrnig am Mrs Thatcher megis dybio hi fel  'Attila yr Iar'  a disgrifio ei hagwedd tuag at Ewrop megis  'symud fel hen wraig a bag ac yn mwmian anweddau ar unrhyw un sy'n dal ei llygaid'.

Wrth gwrs dyfyniad nodedig arall sydd wedi sefyll prawf amser yw’r un pan yn cymharu dadlau â Geoffrey Howe fel dadlau  'gyda defaid marw'.

Ar adegau trodd ei sylw at wleidyddion plaid ei hun. Cafodd John Prescott rhywfaint o sylw ganddo ac mi ddywedodd amdano iddo gael  'gwyneb dyn a chlybiau morloi bychan'.

Daeth Denis Healey yn Ddirprwy Arweinydd y Blaid Lafur o fwyafrif bach iawn yn y gystadleuaeth am  swydd Tony Benn yn 1981. Unwaith dwedodd  'mae Healey heb Benn fel Torvill heb Dean – ni allaf gael y ‘bugger’ oddi ar fy nghefn'.

Cafodd oes hir iawn ac mae’r llyfr ‘Amser fy Mywyd’ yn werth ei ddarllen

Dim ond saith mis i etholiadau'r Cynulliad felly-

Amser i pleidiau gwleidyddol Cymru 'ddeffro' a phobl Cymru i 'ddoethir' am bwriadau UKIP.
 

Y ddau syndod  a fu o ganlyniadau’r etholiad cyffredinol yng Nghymru oedd lefel y gefnogaeth a gafodd y Torïaid - cynyddu ei cyfran o'r bleidlais, dal gafael ar ei holl seddi ac ennill tair sedd, dwy ohonynt oddiwrth LLafur gan gynnwys Gŵyr. Yna y syndod arall oedd y cynnydd mawr yn y gefnogaeth i UKIP yn enwedig a fwyaf nodedig yn yr etholaethau cyn feysydd glo.

 

Mae'n wir bod Plaid Cymru, y Democratiaid Rhyddfrydol a hyd yn oed y Ceidwadwyr wedi colli pleidleisiau i UKIP ond dim byd tebyg i’r niwed a wnaethont yn yr ardaloedd traddodiadol y Blaid Llafur. Daeth UKIP yn ail ym Merthyr Tudful a Rhymni, Blaenau Gwent a Chaerffili a hefyd gyda perfformiad eithaf cryf mewn etholaethau eraill.
 

Mae ymchwil a gynhaliwyd ar blog 'etholiad-data' wedi nodi pum o grwpiau cymdeithasol sy'n cael eu hawlio i fod yn agored i argymhellion a natur ymgyrchu UKIP :-

Grwpiau teuluol yn cynnwys denantiaid tlotach a hŷn sy’n byw mewn tai cymdeithasol a hefyd rhieni ifanc sy'n  angen cefnogaeth sylweddol gan y wladwriaeth. Mae grwpiau o'r fath yn byw mewn ardaloedd gyda  amddifadedd sylweddol;

Gweithwyr coler glas canol oed  - teuluoedd sy'n byw mewn mewn semis maestrefol a adeiladwyd rhwng y rhyfeloedd byd;  gweithwyr diwydiannol sydd yn tra gyfforddus eu byd; a theuluoedd ar incwm isel gyda swyddi yn seiliedig ar sgiliau isel.  Mae y bobl hyn yn aml wedi'i grynhoi mewn ardaloedd sydd wedi dioddef o ganlyniadau y cyfnod ôl-ddiwydiannol;

Aelwydydd sy’n  byw yn tai ystadau cyngor hŷn: parau canol oed yn byw mewn cartrefi tai hawl-i-brynu  a phobl hŷn sy'n byw ar ystadau cyngor ar gyllidebau isel;

Yna pobl (hen fel arfer) sy'n byw mewn fflatiau neu tai cymdeithasol sydd yn dibynnu ar les, mae’r grŵp hwn hefyd yn cynnwys tenantiaid heb blant mewn fflatiau tai cymdeithasol ag anghenion cymdeithasol cymharol fach. Mae grwpiau o'r fath yn byw mewn ardaloedd sydd wedi dioddef o effeithiau'r ôl- ddiwydiannu ac yna yn olaf,

Pobl ifanc - senglau a chyplau – sydd yng nghamau cynnar eu bywyd fel oedolion ar incwm isel ac yn cael hi’n anodd i gael deupen llinyn ynghyd. Yn ôl yr adroddiad mae y rhain yn dueddol o fyw  mewn cymdogaethau â gwerth isel, cartrefi rhent preifat heb eu cynnal yn dda a tai I brynwyr tro cyntaf.

Nid oes llawer o amheuaeth fod Cymru ers ddechrau'r ganrif hon yn dod yn gynyddol fwy canol -dde yn ei gwleidyddiaeth. Yn ddiweddar gwelwn fod yr ymadrodd 'ar gyfer Cymru, gweler Lloegr' ar y marc mewn yn wleidyddol. Mae'n werth cofio fod hanner y ddau ar hugain o’r awdurdodau lleol yng Nghymru fod rhwng 30% a 50% o’r boblogaeth wedi eu geni y tu allan i Gymru. Felly mae'n amlwg bod y Gymru y tyfais i fyny ynddi mwyach ddim yn bodoli. Mae’r dadansoddiad uchod o'r hen gymunedau diwydiannol a’r arall-gyfeirio economaidd sydd yn digwydd wedi cyfrannu at y tueddiad hwn.

Diddorol hefyd yw nodi fod 48% o boblogaeth Cymru yn byw o fewn 25 milltir i'r ffin â Lloegr, ac mae’r ffin yn cael ei groesi 130,000 o weithiau bob dydd. Felly mae angen i’r gwleidyddion ac eraill sydd yn ceisio dirnad allan pam y mae ein gwleidyddiaeth yng Nghymru mor wahanol i'r Alban i gadw hyn mewn cof.  Y ffigurau cyfatebol ar gyfer yr Alban yw dim ond tua 3.7% o boblogaeth yr Alban sydd yn byw o fewn 25 milltir i'r ffin â Lloegr a chroesi’r y ffin llai na 30,000 o amseroedd y diwrnod!

Yr ydym o fewn tua saith mis i etholiad Y Cunulliad ac felly mae hen angen i’r pleidiau gwleidyddol mynd i'r afael â bygythiad UKIP gyda llawer mwy o frys a difrifoldeb. Hefyd mae angen i etholwyr Cymru i ystyried yn mwy manwl beth sy'dd gan UKIP i gynnig  i Gymru a beth yw'r manteision posibl o bleidleisio i blaid sydd a’i gwreiddiau yn llwyr yn Lloegr. Nid oes ganddi unrhyw draddodiad, treftadaeth neu gefndir o Gymru o gwbl. Mae'n Saesneg i’r craidd.

Beth arall sydd wedi fy synnu yw fod y pleidiau wedi gadael UKIP i fod ers Mai – felly mae'r amser wedi cyrraedd i newid hynny i gyd ac mae angen dechrau yn awr. Mae'n debygol iawn na byddant yn ailadrodd perfformiad yr Etholiad Gyffredinol yn 2016 ac eisoes mae yr aelodaeth wedi gostwng dros 10% ers mis Mai.

Fel dwedais mae UKIP yn amlwg yn blaid Saesneg a sefydlwyd yn 1991 fel plaid Ewro-sgeptig ac adain dde poblyddol ond serch hynny wedi gweld cyfleoedd i gymryd rhan yn ein gwleidyddiaeth oherwydd effaith 'am Gymru gweler Lloegr'. 

Nid oes ganddi unrhyw ddiddordeb greddfol yng ngwleidyddiaeth Cymru ac eithrio defnyddio ein cenedl fel cerrig camu i gyflawni ei dau hamcan obsesiynol sef cael Prydain allan o Ewrop a manteisio ar y cerdyn gwrth-fewnfudo. Y themâu hynny yn sicr o apeliodd ym mis Mai i amrywiaeth o bleidleiswyr yng Nghymru, ond mae’r hyn sydd yn gwynebu pleidleiswyr Cymru flwyddyn nesaf yn faterion gwahanol iawn.

Bydd etholiad Mai nesaf i'w gwneud â materion ein gwlad ein hunain, gan gynnwys perfformiad Llywodraeth Llafur Cymru dros y blynyddoedd a sut y gellir darparu gwasanaethau gwell mewn perthynas ag addysg, iechyd a gofal cymdeithasol.  

Gyda hynny mewn golwg, euthum i wefan UKIP Cymru i weld beth oedd y blaid wedi dweud mewn perthynas â Chymru fis Mai diwethaf yn gyntaf. Doeddwn i ddim yn disgwyl llawer ac yr oeddwn yn eithaf cywir. Roedd ychydig o gyfeiriadau at Gymru mewn maniffesto oedd wedi ei alw ar y clawr 'Credu yng Nghymru', ond ar archwiliad agosach oedd y manifesto yn ail-redeg bron eu maniffesto Prydeining. Y cyfeiriadau a wnaethpwyd am Gymru yn cynnwys y bydd y blaid yn cyflwyno mewn pryd cynigion ar gyfer addysg, iechyd a darpariaeth gofal cymdeithasol ar gyfer etholiadau'r Cynulliad.

Felly, euthum i geiso canfod beth ydy’r sefyllfa pum mis ar  ol Mai ac ar wefan UKIP Cymru maent ar hyn o bryd yn gwahodd awgrymiadau gan y cyhoedd yn gyffredinol i’w helpu i ddatblygu’r polisiau. Nid yw hynny'n syndod ychwaith nad oes ganddynt llawer o syniad am Gymru. Yn wir dywedodd eu harweinydd Farage yn eu cynhadledd yn Doncaster bod yr etholiadau yng Nghymru a'r Alban a hyd yn oed ar gyfer Maer Llundain yn unig i gael eu defnyddio yng nghyd-destun cynnal y momentwm ar gyfer pleidlais 'Na' yn yr efferendwm ar Ewrop. Dywedodd nad oedd unrhyw fater arall o bwys  iddo.

Felly nid yn unig fod angen i’r pleidiau gwleidyddol yng Nghymru 'ddeffro' am UKIP ond yn sicr mae i bpbl Cymru 'ddoethi i fyny' am bwriadau UKIP. Dydi Cymru ddim llawer o bwys i Farage yn y darlun a’r strategaeth sydd ganddo fo ar gyfer 2016.  

Nid yn unig mae UKIP Cymru!! yn palu am awgrymiadau polisi i gynnwys yn eu maniffesto ar gyfer etholiadau'r Cynulliad maent hefyd yn y busnes o gasglu polisïau pleidiau eraill megis cynnig y Democratiaid Rhyddfrydol ryw ddwy flynedd yn ôl i ddiddymu'r tollau ar bont Hafren. Nid oes gennyf unrhyw amheuaeth y bydd UKIP yn dwyn un arall o bolisiau y blaid sef yr un a‘i basiwyd yn y gynhadledd yn Bournemouth  ar leihau TAW ar dwristiaeth a busnesau bach yng Nghymru.

Deallaf yn llwyr pam fod UKIP yn canolbwyntio ar bobl yn yr hen gymunedau diwydiannol ledled Cymru sydd wedi hen deimlo iddynt gael eu siomi gan Lafur Cymru ac fod Llafur yn y Cynulliad wedi gosod llawer ormod ar Caerdydd a’r llain arfordirol. Fodd bynnag nid yw hynny'n rheswm digonol i bobl Cymru i droi at blaid poblyddol asgell dde Lloegr.

Cymharwch UKIP gyda gyda pleidiau hanesyddol Cymru. Y Democratiaid Rhyddfrydol au rhagflaenwyr yng Nghymru yn mynd yn ôl i chwarter olaf y 1800au. Yna ffurfiwyd  Llafur yn 1900 a Plaid Cymru yn 1925. Ond mae yn hen bryd i’r dair plaid wrando llawer mwy ar lleisiau pobl Cymru ac ymateb i’w pryderon mewn ffordd llawer mwy gwirioneddol ac ymarferol nag erioed o'r blaen. Cofiwch i fod yn deg mae hyd yn oed y blaid Dorïaidd yn ymestyn yn ôl i 1921 yn hanes Cymru. Y ffaith fydd wrth gwrs na fydd y Toriaid yn mynd i ymosod at  UKIP yng Nghymru oherwydd mewn llawer i faes maent yn 'gyd-deithwyr' yn y fenter. Mae’r Toraid yn gwybod yn dda mae elwa fyddant o unrhyw ddifrod a gall UKIP wneud i’r tair plaid arall yng Nghymru.

Yn ystod ymgyrch etholiad y Cynulliad rhaid inni ddelio a UKIP yn uniongyrchol mewn perthynas â  'Mewn neu Allan' o'r Undeb Ewropeaidd (UE) fydd orau. Cytunaf y mae angen i'r UE ei ddiwygio a’i ddemocrateiddio'r ond i adael yr Undeb byddai hynny mor niweidiol i economi Cymru ac i fywydau y bobl.

Mae angen i pobl Cymru i sylweddoli yn llawn anferthedd y penderfyniad a’r goblygiadau ar gyfer ein gwlad fach. Hefyd rhaid i bawb gadw mewn cof y lefel aruthrol o fewnfuddsoddi sydd wedi dod i Gymru am ddegawdau yn ogystal â niferoedd o bobl a gyflogir yma gan gwmniau mawr o dramor. Yn y chwe blynedd diwethaf mae Cymru wedi derbyn bron £2bn o Ewrop ar gyfer 290 o brosiectau. Mae'r buddsoddiad hwn wedi bod o fantais fawr i bobl, cymunedau, busnesau a’r amgylchedd. Mae wedi cefnogi tua 190.800 o bobl i ennill sgiliau a chymwysterau ar gyfer eu cyflogi a sicrhau bod 62,000 wedi cael gwaith, creu tua 36,000 o swyddi eraill a chefnogi dros 10,000 o fusnesau  Mewn amaethyddiaeth mae dros 16,000 o fusnesau ffermio ledled Cymru yn elwa o fod yn rhan o Ewrop. 

Ateb UKIP i hyn i gyd ydy  - pobl Cymru peidiwch poeni byddwn yn sicrhau y bydd Llywodraeth San Steffan yn darparu arian i lenwi'r bwlch ar ôl gadael yr UE!. Y gwir ydy nad yw’r Llywodraeth Doraidd hyd yn oed yn ariannu Cymru’n iawn  y nawr!  Felly fydd llu o gwestiynnau yn codi megis beth fydd yn debygol o ddigwydd i ddyfodol y cwmnioedd tramor sydd wedi eu lleoli yng Nghymru oherwydd ein bod tu fewn i Ewrop? 

Hefyd bydd angen ystyried o ddifri pa mor hir y bydd yn cymryd i ddatod y rheoliadau a'r cytuniadau sydd wedi eu ymglymu i’w gilydd ers drfos deugain mlynedd rhwng rhwng Prydain a Ewrop. Bydd yn cymryd blynyddoedd a blynyddoedd o ansicrwydd. Mae’r syniad a fater pleidleisio ’Na’ ac yna popeth yn iawn ar ol hynny mor wirion!

Felly, mae'n hen bryd ein bod yn torchi llewys ac yn mynd ati i agor llygaid pobl Cymru am UKIP.  

Gwynoro i gychwyn blog Cymraeg newydd yn canolbwyntio ar faterion gwleidyddol heddiw yng Nghymru a'r Byd